شب یلدایا «شب چله» شب اول زمستان و درازترین شب سال است.
فردای آن با دمیدن خورسید؛روزها بزرگ تر شده و تابش نور ایزدی افزونی می یابد.
این است که ایرانیان باستان؛آخرپاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش
خورشید می خواندندو برای آن جشن بزرگی بر پا می کردند.
این جشن در ماه پارسی «دی» قرار دارد که نام آفریننده
از در زمان قبل زرتشتیان بوده است.
که بعد ها او به نام آفریننده نور معروف شد.
همان که در زبان انگلیسی«day»خوانده می شود.
یلدا و جشن های مربوطه که در این شب برگزار می شوذ:
یک سنت باستانی است.
یلدا یک جشن آریایی است و پیروان میتراییسم آن را از هزاران سال پیش
در ایران برگزار می کرده اند.
یلدا روز تولد میترا یا مهر است.
این جشن به اندازه زمانی که مردم فصول را تعیین کردند کهن است.